AV. İbrahim Güllü // Tüketici Başvuru Merkezi Genel Başkanı
Yabancı uyruklu kişilerin Türkiye’de meydana gelen trafik kazaları sonucunda görmüş oldukları zararlardan olan manevi tazminat konusundaki taleplerinde sigorta tahkim komisyonuna da zaman zaman başvurular yapılmaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu (Komisyon) 5684 sayılı Sigortacılık Kanunun 30. maddesiyle sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan anlaşmazlıkların çözümü amacıyla kurulmuş alternatif bir yargı mekanizmasıdır.
Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde talepte bulunan kişiler yabancı gerçek kişi konumunda olduklarından uyuşmazlığın çözümünde bu hususun göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Bilindiği üzere, Türk Hukuku’nda kişilerin hak arama özgürlüklerini kullanmaları herhangi bir sınırlandırmaya tâbi tutulmamıştır. Ancak bazı istisnai durumlarda dava açan veya takip hakkını kullananların önceden belirlenen bazı özel yükümlülükleri yerine getirmesi şart koşulabilmektedir.
5718 sayılı MÖHUK madde 48/1‘e göre; “Türk mahkemesinde dava açan, davaya katılan veya icra takibinde bulunan yabancı gerçek ve tüzel kişiler, yargılama ve takip giderleriyle karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılamak üzere mahkemenin belirleyeceği teminatı göstermek zorundadır”.
MÖHUK’ta teminat gösterme yükümlülüğü konusunda “yabancılık” ölçütü esas alınmıştır. Teminat hususu takip yapmanın ön koşulu olup bu durumun mahkemelerce resen gözetilmesi gerekmektedir.
Sigorta Tahkim Komisyonu adli mahkemelerin sahip olduğu bazı yetki ve imkânları haiz değildir. Bunlar arasında MÖHUK mevzuat kapsamında yeterli bir miktarda teminat takdir edilerek bu teminatın -belli bir süre içinde- bloke edilmesi şeklinde bir uygulama Komisyon nezdinde bulunmamaktadır.
Yabancılık unsuru taşıyan başvurularda Komisyonun mevcut yapısı ve imkanları dahilinde mümkün olamaması nedeniyle başvurunun usulden reddedilmesine karar verilmektedir. Yabancılık unsuru taşıyan başvurucuların komisyon dışında diğer yargı yollarına başvurmak suretiyle sorunlarının çözüme kavuşturulması mümkün olabilecektir.