Nihat Altay // Tüketici Hak Arama Derneği Genel Başkanı
Koronavirüs salgın riski nedeniyle Türkiye’de eğitime ara verildi, sınavlar ertelendi. Bu durumdan dolayı çocukları özel okulda okuyan veya öğrencilerini dershaneye gönderen veliler okula veya dershaneye gidilmeyen aylarda ücret ödemek zorunda mıyım? diye soruyorlar. Bunun yanında yurtta kalan öğrenciler, servis ücreti ödeyen veliler de aynı şekilde bu sorunları bize iletiyorlar.
Öncelikle Borçlar Kanunun da, mücbir sebep durumundan dolayı sözleşmenin tarafları sözleşmeye bağlı değildir. Fiilen yapılmayan eğitim nedeniyle ödenen ücretler ile servis, yemek gibi alınmayan hizmetler için ödeme söz konusu olamaz. Uzaktan eğitim verilse dahi söz konusu olamaz. Çünkü sözleşmeler fiziksel ortamda eğitim için imzalanıyor ki velilerin büyük çoğunluğu uzaktan eğitimden verim alınamadığına dair şikayetlerini de dile getiriyorlar.
Türkiye ve dünyada hayat durma noktasına gelmişken, çalışanların, iş yeri sahiplerinin gelirleri büyük oranda düşmüşken ve Dünya Sağlık Örgütü ‘pandemi’ olarak nitelediği bir virüsten söz ediyorken bu bir mücbir sebeptir ve ilgili kurumlar öğrenime devam edilmeyen ayların ücretini velilerden talep edemezler. Kurs kaydı yaptırmış olan öğrenci velileri dilerlerse kursla yaptığı sözleşmeden dönebilir, vermiş oldukları ücretleri geri isteyebilir. Bu durumda Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin ‘Ücretlerin İadesi’ başlıklı maddesine göre öğrencinin devam ettiği ders sürelerinin ücretleri ödenip kalan bedel geri alınabilir. Bu durum özel yurtlara ücret ödemiş öğrenciler ve okul servisleri içinde geçerlidir.
Bize gelen şikayetlerde bu sorunun uzlaşı, karşılıklı anlayışla çözümlenmesi noktasında ilgili kurumların problem çıkardıkları ve öğrenim görülmeyen tüm ayların talep edildiğini gözlemliyoruz. Bu nedenle velilerin ihtilaf hâlinde kurs bedellerini almak için 6.920 TL altında tutarlar için İlçe Tüketici Hakem Heyetine, 6920 ile 10.390 TL arasında tutarlar için İl Tüketici Hakem Heyetlerine daha üstü bedeller için Tüketici Mahkemelerine, Tüketici Mahkemelerinin olmadığı illerde Asliye Hukuk Mahkemelerine başvurulması gerekiyor. Başvurular, koronavirusten dolayı Kaymakamlıklara veya Tüketici Hakem Heyetlerine giderek bizzat elden yapmak yerine, elektronik ortamda e-Devlet kapısı üzerinden TÜBİS aracılığıyla da (https://www.turkiye.gov.tr/tuketici-sikayeti-uygulamasi) gerçekleştirilebilir.
