
Tüketici Hakları Derneği THD Merkez Yönetim Kurulu Adına Genel Başkan Turhan ÇAKAR
- 40 temel gıdanın son bir yıllık ortalama fiyat artışı yüzde 190!
- Cumhuriyet tarihinde böyle gıda pahalılığı görülmedi!
- Kuru soğanın yıllık fiyat artışı yüzde 659!
- Kuru soğan en pahalı gıdalardan oldu.
- Tüketicilerin büyük çoğunluğu en temel gıdalara erişemiyor, beslenemiyor.
- Tüketicilerin yüzde 98’i açlık ve yoksulluk sınırının altında.
- Tüketicilerin yüzde 60’tan fazlası açlık sınırının altında.
- Tarım ve gıda politikaları tüketiciler lehine değiştirilmelidir.
- Devlet okullarında öğrencilere ücretsiz yemek verilmelidir.
- Geçim zorluğu çeken ailelere yeterli maddi destek sağlanmalıdır.
- Tüketicilerin satın alma güçlerini yükseltecek düzenlemeler acilen gerçekleştirilmelidir.
Türkiye’de, günümüzde, son yüzyılın en yüksek gıda pahalılığı yaşanmaktadır. 40 (kırk) temel gıdanın Mart 2022 – Mart 2023 yılı içerisindeki son bir yıllık ortalama fiyat artışı yüzde 190 olmuştur.
40 temel gıdanın Mart 2022 – Mart 2023 yılındaki son bir yıllık ortalama fiyat artış listesi.
Gıdanın Adı | Son Bir Yıllık Ortalama Fiyat Artış Oranı | Gıdanın Adı | Son Bir Yıllık Ortalama Fiyat Artış Oranı |
Dana Eti | % 204 | Pekmez | % 186 |
Kuzu Eti | % 154 | Reçel | % 234 |
Sucuk | % 196 | Tahin | % 124 |
Süt | % 234 | Tahin Helvası | % 211 |
Yoğurt | % 177 | Salça | % 280 |
Beyaz Peynir | % 251 | Ketçap | % 211 |
Kaşar Peyniri | % 183 | Mayonez | % 156 |
Tulum Peyniri | % 148 | Baharat | % 299 |
Tereyağı | % 149 | Sirke | % 360 |
Zeytin Yağı | % 130 | Konserveler | % 104 |
Kuru Fasulye | % 103 | Turşu | % 241 |
Nohut | % 109 | Kahve | % 202 |
Pirinç | % 157 | Tuz | % 153 |
Bulgur | % 117 | Kuru Soğan | % 659 |
Şehriye | % 125 | Kabak | % 109 |
Makarna | % 134 | Havuç | % 141 |
Toz Şeker | % 144 | Domates | % 104 |
Kesme Şeker | % 164 | Elma | % 160 |
Zeytin | % 135 | Portakal | % 191 |
Bal | % 271 | Limon | % 209 |
Yukarıda yer alan 40 temel gıdanın ortalama fiyat artış oranı yüzde 190’dır.
Derneğimizin yapmış olduğu araştırmaya göre, son yüzyıldaki Cumhuriyet tarihi sürecinde temel gıdalarda böyle yüksek oranda yıllık ortalama fiyat artışı ve pahalılığı görülmemiştir.
Gıdaların yıllık ortalama fiyat artışında en ilgi çekici olan ise, tencere yemeklerinin olmazsa olmaz en temel girdisi olan kuru soğanın yıllık ortalama fiyat artış oranının yüzde 659 olmasıdır. Bu durumda, tüketiciler kilo ile değil, tane ile soğan almak zorunda kaldılar. Artık, kuru soğan tüketicilerin en pahalı temel gıdalarından birisi oldu.
Yaşanmakta olan bu pahalılık karşısında, tüketicilerin büyük çoğunluğu en temel gıdalara erişemiyor, yeterli ve dengeli beslenemiyor. Et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünlerine uzun dönemdir erişemez durumda olan tüketiciler, artık yeterli sebze ve meyveye de erişemez durumda bırakılmıştır.
Mart 2023 ayı itibariyle 4 (dört) kişilik hanenin aylık açlık ve yoksulluk istatistikleri ile yıllık ortalama hane halkı gelirini dikkate alıp karşılaştırdığımızda; Türkiye’de nüfusun yüzde 60,4 dolayında kesiminin yani 51 milyon 600 bin kişinin açlık sınırının altında yaşadığı görülmektedir. Nüfusun yüzde 37,6’sının yani 32 milyon 150 bin kişinin ise yoksulluk sınırının altında yaşadığı görülmektedir. Kısaca, nüfusun yüzde 98’i yani 83 milyon 750 bin kişi açlık ve yoksulluk sınırının altında yaşamaktadır.
Temel gıdalardaki söz konusu fiyat artışı ve pahalılık karşısında gelir düzeyi düşük olan tüketiciler şaşkın ve çaresiz duruma düşürülmüştür.
Yüksek gıda fiyatlarının nedeni, açlık ve yoksulluk sınırı altında yaşayan tüketicilerin aleyhinde olan yanlış gıda, tarım, pazarlama ve fiyat politikalarıdır. Bu nedenle; tüketicilerin temel gıdalara erişimini sağlamak için gıda, tarım, pazarlama ve fiyat politikaları, özellikle de, ezici çoğunluğu dar gelirli olan tüketicilerin lehine değiştirilmelidir.
Acil olarak, devlet okullarında öğrencilere ücretsiz yemek verilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalıdır. Geçim zorluğu çeken ailelere gerekli ve yeterli maddi destek sağlanmalıdır.
Bununla birlikte, tüketicilerin satın alma güçlerini yükseltecek, temel gıdalara erişimini sağlayacak şekilde, ücret ve istihdam politikaları ile gerekli tüm ekonomik ve sosyal politikalar uygulamaya konulmalıdır.
Basınımıza, kamuoyuna, ilgili ve yetkililere saygıyla duyurulur.