Nihat Altay // Tüketici Hak Arama Derneği Genel Başkanı
Konuyu takip etmişsinizdir. Ticaret Bakanlığı, Reklam Kurulunun mart ayında gerçekleştirdiği toplantılarda 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve ilgili mevzuata aykırı uygulamaları tespit edilen 198 firma hakkında 10 milyon 90 bin 60 lira idari para cezası uyguladı. Ve bu firmaların isimlerini tek tek açıkladı.
Türk Ticaret Kanunu’nda stokçuluk, vurgunculuk, karaborsacılık yasak. Girdi maliyetlerinde artış olmadığı halde fiyatları yükseltmek, haksız ticari uygulama kapsamındadır. Korona virüs endişesi, maske ve hijyen ürünlerine rağbeti artırınca, bazı satıcılar durumu fırsata çevirerek, fiyatları fahiş oranda artırdığına şahit olduk.
31 Ağustos 2018’de Resmi Gazete ‘de yayımlanan bir madde ile Tüketici Kanunu kapsamında çıkartılan Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nde karaborsa ve vurgunculuk yapmak isteyenler haksız ticari uygulama kapsamına alınmıştır. Türk lirasının dolar karşısında tarihi değer kaybettiği dönem sonrası çıkarılan yönetmelikte yer alan söz konusu madde şu şekilde: Girdi maliyeti ile döviz kuru artışı gibi fiyat değişimlerinden etkilenmemesine rağmen bu durumlardan etkileniyormuş gibi hareket ederek tüketiciye sunulan mal veya hizmetin satış fiyatında haklı bir gerekçe olmaksızın artış yapılması, aldatıcı ticari uygulamalar kapsamına alınmıştır.
Ticaret il müdürlükleri ve belediye zabıta ekipleri denetimlerde fahiş fiyatı belirlerken ürünün alındığı fatura fiyatı ile satış fiyatı arasındaki farkı hesaplayarak fahiş fiyat olup olmadığına karar verir. Bundan önceki tüm market, şarküteri gibi firmalara kesilen cezalar böyle gerçekleşmiştir. Normal şartlarda 60 kuruşa alınan bir maske 1 TL’ye satılıyorsa, Çin’de ortaya çıkan ve dünyaya hızla yayılan korona virüs krizinden faydalanarak 60 kuruşa alınan ürün 5 liraya satılırsa bu fırsatçılıktır. Satıcı, üreticiden yeni maskeleri 5 liradan alacaksa, yeni alınan maskelere kâr marjını bu fiyat üzerinden koyar ve yeni fiyat belirlenir. Açıklanan eczane isimleri ile tüm eczaneler günah keçisi olarak ilan edilmemiştir. Aksine eczaneler arasındaki fırsatçılar tespit edilerek tüm eczanelerin zan altında kalması engellenmiştir. Halkın zaruri ihtiyaçları dünyanın hiçbir demokratik, sosyal, hukuk devletinde satıcının insafına terk edilemez. Bu nedenle market, mağaza, eczane, medikal ayrımı yapmadan tüketiciler, fahiş fiyat uygulayan firmaları Ticaret İl Müdürlüklerine şikayet etmelidirler.
