TÜDEF: “Ucuzluk için rekabet şart, 2027 yılına kadar 13 bin yeni zincir mağaza açılacak ve piyasanın yüzde 81’ine hakim bir organizasyon ortaya çıkacak”
TÜDEF: “Mutlaka üretimden tüketime aracısız kooperatif zinciri oluşturulmalı ve ülke çapında bu mağazalar süratle yaygınlaştırılmalıdır”
TÜDEF: “Türkiye’de yaş ortalaması 28 iken, çiftçilerin yaş ortalaması 54’e çıktı. Çok değerli tarımsal üretim bilgisinin önümüzdeki beş, on yıl içinde kaybolacak”
Kısa adı TÜDEF olan Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Başkan Vekili Sinan Vargı, “Rekabet Kurumunun zincir marketlere verdiği cezanın piyasanın tüketici lehine düzenlenmesinde yeterli olmayacağını, piyasada mutlaka zincir marketlerle rekabet edecek kooperatif kuruluşlarına ihtiyaç olduğunu ifade etti “
TÜDEF Genel Başkan Vekili Sinan Vargı, Rekabet Kurumunun ceza uygulamasının sevindirici ancak yetersiz ve zaman zaman tekrarlanması gereken bir uygulama olduğunu belirterek şunları söyledi.
“Rekabet Kurumunun ceza vermek için savunma aldığı zincir marketlerin piyasa payı şu anda yüzde 70’ler civarında. Sektörde yapılan genişleme raporuna göre, 2027 yılında 13bin yeni mağaza daha açılması ve piyasada indirim marketlerinin payının yüzde 81’e ulaşması öngörülüyor. Bu sistemin birbiri ile rekabet etmesi sağlanmadığı takdirde, piyasada rekabeti sağlayacak üretimden tüketime kooperatif sisteminin geliştirilmesi gerekiyor. Zincir marketler ve indirim marketleri en az 50-60 tür esnafın sattığı malları ucuza alıp ucuza satabiliyorlar. Bu açıdan bakıldığında esnafında kendi aralarında örgütlenip, daha ucuza mal satın almaları lazım. Örneğin, mahalle bakkalı kendi dükkanı için 5 -10 paket deterjan alabiliyorsa, zincir marketler 200-300 bin paket deterjan için pazarlığa oturuyor. Bakkalın satın aldığı fiyat, zincir marketin sattığı fiyattan bile daha pahalı. Esnafta mutlaka kendi aralarında örgütlenmeli.”
Tarım Kredi Satış Mağazalarının yıl sonuna kadar bin tane yeni mağaza açılmasının ise piyasada yaklaşık 40 bin mağazası olan indirim ve zincir marketler karşısında rekabet açısından yetersiz olacağını belirten Vargı “Tarım Kredi Kooperatiflerinin amacı çiftçiye kredi vermek, tüketim piyasasına girip ucuz mal satacak mağazalar açmak değil. Bu ancak geçici bir uygulama. Bu amaçla üretici kooperatifleri ile tüketim kooperatifleri arasında aracısız mal satış sisteminin bir an önce kurulması en azından süt ve süt ürünleri, un ve bakliyat gibi temel gıdaların satışına geçilmesi gerekiyor.”
Türkiye’de gıda piyasasında ucuzluğu sağlamak için çiftçilere ucuz mazot, gübre, ilaç temin edilmesi gerektiğini savunan Vargı “Türkiye’de yaş ortalaması 28 iken çiftçi yaş ortalaması 54’e geldi. Köyler boşaldı, tarım yapmak zarar anlamına geldi. Bu açıdan bakıldığında tüketimde ucuzluk sağlamak için marketlere rekabet cezası kesmenin dışında yeni bir tarımsal anlayışa da ihtiyaç var. Yapılan market fiyat kontrolleri, rekabet kurumunun devreye girerek ceza kesmesi gibi tedbirleri şu anda yeterli görsek bile, sorunun gerçek kaynağı tarımsal üretimin azalması ve çiftçinin sıkıntılarıdır”
